(ភ្នំពេញ)៖ នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ឃើញថាប្រជាជនកម្ពុជាភាគច្រើនមានចំណាប់អារម្មណ៍ទៅលើការធ្វើកសិកម្ម និងចិញ្ចឹមសត្វ ដើម្បីជួយសម្រួលដល់ជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់ពួកគេ ។ ដូចគ្នាផងដែរ ការស្វែងយល់បន្ថែមពាក់ព័ន្ធនឹងជំងឺផ្តាសាយបក្សី គឺពិតជាមានសារៈសំខាន់ណាស់ ដែលប្រជាកសិករគ្រប់រូបគួរយកចិត្តទុកដាក់ អំពីផលប៉ះពាល់នៃជំងឺមួយនេះ ។

អាស្រ័យហេតុនេះ ក្នុងនាម ស៊ី.ភី. ជា ក្រុមហ៊ុនឈានមុខគេលើកសិ-ឧស្សាហកម្មនិងចិញ្ចឹមសត្វបានចូលរួមយកចិត្ដទុកដាក់និងចែករំលែងអំពីបទពិសោធន៍មួយចំនួនទាក់ទងទៅនឹងការចិញ្ចឹម ការមើលថែទាំនិងរក្សាអនាម័យដល់ប្រជាកសិករក៏ដូចជាដៃគូរសហការផងដែរ។

លោកវេជ្ជបណ្ឌិត kriangsak Laosakul ជំនួយការនាយករងការិយាល័យសេវាកម្មនិងបច្ចេកទេសសុខភាពសត្វបានមានប្រសាសន៍ថា ប្រព័ន្ធជីវសុវត្ថិភាពដ៏រឹងមាំ គឺមានសារៈសំខាន់នៅពេលចិញ្ចឹមសត្វមាន់ គឺជាអ្វីដែល ស៊ី.ភី. ប្រកាន់ខ្ជាប់លើកសិដ្ឋានចិញ្ចឹមសត្វទាំងអស់។ ការយល់ដឹងអំពីប្រភេទ និងរោគសញ្ញានៃជំងឺគ្រុនផ្តាសាយបក្សី ការគ្រប់គ្រងការសង្ស័យណាមួយ និងការអនុវត្តជីវសុវត្ថិភាព ដោយគូសបញ្ជាក់ពីចំណុចសំខាន់ៗចំនួនបី។

ជាទូទៅជំងឺគ្រុនផ្តាសាយបក្សី Avian Influenza (AI) ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថា «ជំងឺគ្រុនផ្តាសាយបក្សី» គឺជាប្រភេទជំងឺដែលមានមេរោគឆ្លងខ្លាំង ហើយប៉ះពាល់លើសត្វបក្សីដូចជា មាន់ ទា និងបក្សីព្រៃជាដើម។ ជំងឺនេះកើតឡើងនៅលើទូទាំងពិភពលោក នៅពេលដែលមានជម្ងឺនេះកើតឡើងទៅលើបក្សីប្រភេទណាក៏ដោយ ជាគោលការណ៍ត្រូវសម្លាប់ដោយដុតឬកប់បក្សីទាំងអស់ដែលពាក់ព័ន្ធ ទោះបីជាមានសុខភាពល្អក៏ដោយ ដើម្បីទប់ស្កាត់ការរីករាលត្បាតនៃជំងឺប្រភេទនេះ។

១៖ ប្រភេទនៃជំងឺគ្រុនផ្តាសាយបក្សី (AI) ត្រូវបានបែងចែកជា ពីរក្រុម ដោយផ្អែកលើសមត្ថភាពនៃការបង្កមេរោគនៅក្នុងសត្វបក្សី៖

១.១៖ ជម្ងឺគ្រុនផ្តាសាយបក្សីកម្រិតទាប (LPAI) គឺកើតឡើងដោយធម្មជាតិនៅក្នុងសត្វស្លាបព្រៃ ហើយអាចរីករាលដាលដល់បក្សីក្នុងស្រុក។ ក្នុងករណីភាគច្រើន វាមិនបង្ហាញរោគសញ្ញានៃការឆ្លងមេរោគនោះទេ។ ប្រភេទនៃជំងឺទាំងនេះ បង្កការគំរាមកំហែងដល់សុខភាពមនុស្ស។ មេរោគបង្កជំងឺដែលមានកម្រិតទាបអាចបំប្លែងទៅជាមេរោគគ្រុនផ្តាសាយបក្សីដែលបង្កជំងឺខ្លាំង។ H9N2 គឺជា LPAI ដ៏សំខាន់បំផុតដែលរីករាលដាល និងបង្កបញ្ហាក្នុងពិភពលោក។
*រោគសញ្ញា
*គ្មានរោគសញ្ញានៃជំងឺ
*រោគសញ្ញាផ្លូវដង្ហើមស្រាលដូចជា កណ្តាស់ ក្អក ហៀរសំបោរ និងទឹករំអិលតាមច្រមុះ
*ការធ្លាក់ចុះនៃផលិតកម្មស៊ុត ស៊ុតខូចទ្រុងទ្រាយ សំបកស៊ុតពណ៌ស
*អស់ចំណង់អាហារ បះរោម សំកុក អត្រាងាប់ពី 5-10% ។

១.២៖ គ្រុនផ្តាសាយបក្សីកម្រិតខ្ពស់ (HPAI)៖ HPAI រីករាលដាលយ៉ាងឆាប់រហ័ស ហើយមានអត្រាស្លាប់ខ្ពស់នៅក្នុងបក្សីជាង LPAI ។ HPAI ត្រូវបានគេរកឃើញ និងកម្ចាត់ចោលបីដងនៅក្នុងបសុបក្សីក្នុងស្រុករបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។ HPAI H5N1 គឺជាប្រភេទរងដែលរីករាលដាលយ៉ាងឆាប់រហ័សនៅក្នុងតំបន់មួយចំនួននៃពិភពលោក។ ភាគច្រើននៃមេរោគ AI ដែលអាចបង្ករោគបានខ្ពស់គឺស្ថិតនៅក្រោមប្រភេទ H5 ឬ H7; ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ ការឆ្លងមេរោគ AI ភាគច្រើន រួមទាំងប្រភេទ H5 ឬ H7 មានលក្ខណៈព្យាបាលតិចតួច។ សត្វទាអាចឆ្លងដោយមិនមានបង្ហាញរោគសញ្ញាណាមួយឡើយ បន្ទាប់មកអាចចម្លងរោគទៅកាន់សត្វមាន់។ H5N1 គឺជាមេរោគ HPAI ដ៏សំខាន់បំផុតដែលរីករាលដាល និងបង្កបញ្ហាក្នុងពិភពលោក។

រោគសញ្ញា
*ជាំ និង ហើម នៃផ្នែកក្បាល, សេ, ណង់
*ក្រហមនៃផ្នែកជើង និងប្រអប់ជើង
*រោគសញ្ញាផ្លូវដង្ហើម រាគ ប្រកាច់
*ងាប់ភ្លាមៗក្នុងរយៈពេល 2-3 ថ្ងៃ ជាមួយនឹងអត្រាងាប់ខ្ពស់ 90-100%

២៖ វិធានការដែលត្រូវធ្វើប្រសិនបើគេសង្ស័យថាសត្វមាន់មានមេរោគ
*បើមានការសង្ស័យថាមានការផ្ទុះឡើងនៃជម្ងឺគួររាយការណ៍ទៅអាជ្ញាធរត្រួតពិនិត្យជាបន្ទាន់
*ត្រូវបញ្ឈប់ចលនាចេញចូលរបស់សត្វពេលមានផ្ទុកជម្ងឺ
*ដើម្បីទប់ស្កាត់ការចម្លងរោគនៅក្នុងកសិដ្ឋាន មាន់ឈឺទាំងអស់ត្រូវដាក់ឱ្យនៅដាច់ដោយឡែក បុគ្គលិក និងឧបករណ៍ដាច់ដោយឡែកទាំងអស់។ បាញ់ថ្នាំសម្លាប់មេរោគជុំវិញទ្រង់មាន់
*ប្រមូលសំណាកទៅមន្ទីរពិសោធន៍៖ មាន់ឈឺ ឬងាប់ សរីរាង្គសំខាន់ៗ បំពង់ខ្យល់ សួត សំណាកឈាម
*ប្រសិនបើមន្ទីរពិសោធន៍បញ្ជាក់លទ្ធផលវិជ្ជមាននោះ ដើម្បីបញ្ចៀសការរីករាលដាលនៃជំងឺ មាន់ទាំងអស់នៅក្នុងរោង ត្រូវសម្លាប់ ដោយដុត ឬកប់ ។ បនា្ទប់មកធ្វើការបាញ់សម្លាប់មេរោគបានត្រឹមត្រូវគ្រប់តំបន់កសិដ្ឋាន។

៣៖ វិធានការចាំបាច់ដើម្បីការពារជំងឺ
រឹតបន្តឹងវិធានការជីវសុវត្ថិភាព និងការអនុវត្តអនាម័យឲ្យបានល្អគឺមានសារៈសំខាន់ក្នុងការទប់ស្កាត់ ការផ្ទុះឡើងនៃជំងឺគ្រុនផ្តាសាយបក្សី ពីព្រោះវ៉ាក់សាំងត្រូវបានគ្រប់គ្រង និងរឹតបន្តឹងយ៉ាងខ្លាំងនៅក្នុងប្រទេសជាច្រើន។ មានពីរផ្នែកនៃការអនុវត្តជីវសុវត្ថិភាព៖

៣.១៖ ការទប់ស្កាត់ ការចម្លងដោយផ្ទាល់
*ទទួលយកមាន់ ចំពោះតែពីហ្វូងដែលគ្មាន AI ប៉ុណ្ណោះ
*កុំលាយប្រភេទសត្វច្រើន ជាពិសេសមាន់ និងទា ឬលាយអាយុ
*កុំអនុញ្ញាតឱ្យហ្វូងសត្វរបស់អ្នកទាក់ទងជាមួយបក្សីព្រៃ ដោយរក្សាមាន់នៅក្នុងរោងស្តង់ដារ។

៣.២៖ ការទប់ស្កាត់ការចម្លងដោយមិនផ្ទាល់

*មិនគួរអនុញ្ញាតឲ្យកសិករចូលមើលកសិដ្ឋានចិញ្ចឹមសត្វបានដោយតាមចិត្តនោះទេ ហើយមិនអនុញ្ញាតឱ្យទស្សនាកសិដ្ឋានចិញ្ចឹមសត្វដទៃទៀតដែរ
*កសិករ គួរផ្លាស់ប្តូរសម្លៀកបំពាក់ ឬពាក់ស្រោមជើង ស្បែកជើងកវែង ម៉ាសបិទមុខ
*រាល់អ្នកចូលទ្រុងមាន់គួរតែប្រើទឹកថ្នាំជ្រលក់ជើង ហើយត្រូវផ្លាស់ប្តូរទឹកឱ្យបានញឹកញាប់ ដើម្បីជួយរក្សាប្រសិទ្ធភាព
*លាងដៃ និងប្រើទឹកអាកុលលាងដៃទាំងមុន និងក្រោយពេលទស្សនាហ្វូងសត្វ
*ត្រួតពិនិត្យយានជំនិះទាំងអស់ដែលចូលមកក្នុងកសិដ្ឋានដើម្បីកំណត់ថាតើពួកគេត្រូវបានសម្អាត និងសម្លាប់មេរោគបានត្រឹមត្រូវ រួមទាំងសំបកកង់ និងក្រោមកាប៊ីន
*ទិញចំណីពីប្រភពដែលអាចទុកចិត្តបាន បន្ទាប់មករក្សាវាឱ្យមានសុវត្ថិភាពពីសត្វបក្សីព្រៃដូចជា សត្វកកេរ និងរុយ
*ប្រើប្រាស់ទឹកពីប្រភពដែលមានសុវត្ថិភាព និងមានដាក់ថ្នាំសម្លាប់មេរោគក្នុងទឹកប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព
*មានកម្មវិធីកំចាត់សត្វល្អិតដ៏មានប្រសិទ្ធភាព (សត្វកកេរ និងរុយ ដែលអាចឆ្លងជម្ងឺជាច្រើន)
*កុំចែករំលែកឧបករណ៍ជាមួយមិត្តភក្តិ ឬអ្នកជិតខាង
*ទុកដាក់បក្សីដែលងាប់ ក្នុងលក្ខណៈដែលបានអនុម័ត (ដុត កប់)
*រក្សាអនាម័យទាំងអស់គ្នា (តំបន់កសិដ្ឋាន ទ្រុងមាន់ និងឧបករណ៍) ។

ជំងឺផ្ដាសាយបក្សីក៏ជាកង្វល់ដ៏ធំមួយសម្រាប់សុខភាពសាធារណៈ។ នៅពេលណាដែលមេរោគគ្រុនផ្តាសាយបក្សីចរាចរនៅក្នុងបសុបក្សី ហើយមានករណីនៃជំងឺគ្រុនផ្តាសាយបក្សីមួយចំនួន កើតមានចំពោះមនុស្ស នឹងត្រូវបានកំណត់អត្តសញ្ញាណ។

ការព្រួយបារម្ភចំពោះសុខភាពសាធារណៈ៖
ចំពោះការព្រួយបារម្ភអំពីសុខភាពសាធារណៈ អ្នកដែលមានទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធ ម្តងហើយម្តងទៀត ជាមួយសត្វមាន់ដែលមានមេរោគ ឬបរិស្ថានដែលកខ្វក់ខ្លាំង គឺប្រឈមនឹងជំងឺផ្តាសាយបក្សី។ ការឆ្លងរបស់មនុស្សជាមួយនឹងមេរោគផ្តាសាយបក្សីអាចកើតឡើងនៅពេលដែលមេរោគចូលតាមរយៈ ភ្នែក ច្រមុះ ឬមាត់របស់មនុស្ស ឬត្រូវបានស្រូបចូល។

នេះអាចកើតឡើងនៅពេលដែលមេរោគស្ថិតនៅលើអាកាស (ក្នុងដំណក់ទឹក ឬអាចជាធូលីដី) ហើយមនុស្សម្នាក់ដកដង្ហើមវាចូល ឬប្រហែលជានៅពេលដែលមនុស្សម្នាក់ប៉ះអ្វីដែលមានមេរោគនៅលើនោះ បន្ទាប់មកប៉ះមាត់ ភ្នែក ឬច្រមុះរបស់ពួកគេ។

របាយការណ៍សញ្ញា និងរោគសញ្ញានៃការឆ្លងជម្ងឺផ្តាសាយបក្សីចំពោះមនុស្ស មានចាប់ពីគ្មានរោគសញ្ញា ឬជម្ងឺស្រាល (ដូចជាក្រហមភ្នែក រោគសញ្ញាផ្លូវដង្ហើម) រហូតដល់ធ្ងន់ធ្ងរ (ដូចជាជម្ងឺរលាកសួតដែលតម្រូវឱ្យចូលមន្ទីរពេទ្យ) និងរួមមានគ្រុនក្តៅ ក្អក ឈឺបំពង់ក ហៀរសំបោរ។ ឈឺសាច់ដុំ ឈឺក្បាល អស់កម្លាំង និងពិបាកដកដង្ហើម។

ការឆ្លងរបស់មនុស្សជាមួយនឹងមេរោគផ្តាសាយបក្សី បានកើតឡើងជាញឹកញាប់បំផុតបន្ទាប់ពីការប៉ះពាល់ដោយមិនបានការពារជាមួយសត្វមាន់ ដែលមានមេរោគ ឬប៉ះផ្ទាល់បក្សី ដែលមានមេរោគផ្តាសាយបក្សី។ ដូច្នេះហើយ ការអនុវត្តអនាម័យល្អគឺចាំបាច់ណាស់ក្នុងការការពារការចម្លងពីមាន់ទៅកាន់មនុស្ស។

ទោះបីជាមិនមានព័ត៌មានច្បាស់លាស់ណាមួយដែលបង្ហាញថាជំងឺនេះអាចឆ្លងតាមរយៈការបរិភោគសាច់មាន់ និងស៊ុតដែលមានមេរោគ វាជាការប្រសើរក្នុងការជៀសវាងការបរិភោគផលិតផល និងស៊ុតមាន់ដែលមិនទាន់ឆ្អិន ឬមិនឆ្អិន។

លោកអ្នកបានដឹង និងស្គាល់ហើយថាក្រុមហ៊ុន CPF ជាក្រុមហ៊ុនខ្នាតធំមួយដែលប្រតិបត្តិការអាជីវកម្មកសិ-ឧស្សាហកម្ម និងចំណីអាហារនៅប្រទេសថៃក៏ដូចជាបណ្តាប្រទេសជាច្រើនទៀត ស្ថិតក្រោមចក្ខុវិស័យ «ផ្ទះបាយពិភពលោក» ប្រកបដោយនិរន្តរភាព ដែលផ្តោតសំខាន់លើការប្រតិបត្តិអាជីវកម្មចំណីសត្វ(Feed) ការចិញ្ចឹមសត្វ (Farm ) ចំណីអាហារ(Food )  និង ការចែកចាយផលិតផលទាំងការបោះដុំនិងលក់រាយ (Retail) ដោយឈរលើមូលដ្ឋានគ្រឹះដោយទំនួលខុសត្រូវចំពោះសង្គមជាតិ និងបរិស្ថាន ហើយអាជីវកម្មទាំងនោះគ្របដណ្តប់លើវិស័យជាច្រើន ក្រុមហ៊ុន ស៊ី.ភី ខេមបូឌាចំកាត់ បានដំណើរការអាជីវកម្មនៅប្រទេសកម្ពុជាចាប់តាំងពីឆ្នាំ ១៩៩៦ ។

CP Cambodia នៅតែប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងការគាំទ្រកសិករកម្ពុជា តាមរយៈការផ្តល់នូវចំណេះដឹង ធនធាន និងការណែនាំពីអ្នកជំនាញ ដើម្បីធានាបាននូវភាពជោគជ័យ និងនិរន្តរភាពនៃប្រតិបត្តិការចិញ្ចឹមមាន់។

អតិថិជនដែលមានចំណាប់អារម្មណ៍ចង់ប្រឹក្សាសុខភាពសត្វ ឬទិញផលិតផលថ្នាំសត្វ CP សម្រាប់ប្រើប្រាស់ ឬលក់ សូមទំនាក់ទំនងមកកាន់លេខ 012 318 040 ចូលទៅកាន់ទំព័រ Facebook CP Cambodia ឬប្រើប្រាស់ QR code៕