(ភ្នំពេញ)៖ លោក ថុង ម៉េងដាវិត អ្នកវិភាគភូមិសាស្រ្តនយោបាយ និងសន្តិសុខ បានបង្ហាញនូវទស្សនរបស់លោកជុំវិញសំណួរថា ហេតុអ្វីកម្ពុជាត្រូវបង្កើតច្បាប់បង្រ្កាបភេរវកម្ម?
បើតាមលោក ថុង ម៉េងដាវិត អំពើភេរវកម្មបង្កការគំរាមកំហែងជាបន្តបន្ទាប់បានធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ជាខ្លាំងដល់សន្តិសុខជាតិ សុវត្ថិភាព សាធារណៈ និងស្ថិរភាពសង្គមនិងសេដ្ឋកិច្ច។ ខណៈពេលដែលប្រទេសកម្ពុជាមានច្បាប់ដែលមានស្រាប់ ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើឧក្រិដ្ឋកម្ម និងអំពើហឹង្សានយោបាយក៏ដោយក៏ភាពស្មុគស្មាញនៃអំពើភេរវកម្មសម័យទំនើបទាមទារឱ្យមានក្របខ័ណ្ឌច្បាប់ដ៏រឹងមាំជាងមុន។
អ្នកវិភាគភូមិសាស្រ្តនយោបាយ និងសន្តិសុខ បានបន្តថា តម្រូវការសម្រាប់ច្បាប់ភារវកម្មនេះត្រូវបានគូសបញ្ជាក់បន្ថែមទៀតដោយសកម្មភាពរបស់តួអង្គនយោបាយដូចជាទណ្ឌិត សម រង្ស៉ី និងក្រុមប្រឆាំងរបស់គាត់ទាំងក្នុងនិងក្រៅប្រទេស ដែលសកម្មភាពរបស់ពួកគេបានបង្កឱ្យមានការព្រួយបារម្ភផ្នែកសន្តិសុខយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។ ការស្វែងយល់ពីភាពចាំបាច់នៃច្បាប់ភេរវកម្មជាក់លាក់មួយ ដោយផ្អែកលើភស្តុតាងជាក់ស្តែងទាក់ទងនឹងសកម្មភាពប្រឆាំងតាមរយៈការវាស់វែងពិនិត្យមើលផលប៉ះពាល់ដល់សន្តិសុខកម្ពុជា។
ជាក់ស្តែងចំណុចដ៏គួរឱ្យយកចិត្តទុកដាក់បំផុតមួយ ដែលគូសបញ្ជាក់ពីតម្រូវការសម្រាប់យន្តការផ្លូវច្បាប់ភេរវកម្ម និងសន្តិសុខកាន់តែខ្លាំង គឺករណីរបស់ទណ្ឌិត សម រង្ស៊ី ដែលជាមេដឹកនាំនិរទេសខ្លួនរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។ ទណ្ឌិតរូបនេះ គឺជាឧក្រិដ្ឋជនដ៏គួរឱ្យស្អប់ខ្ពើមបំផុត ដែលបានធ្វើការជេរប្រមាថព្រះចេស្តារព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា ដើរដកបង្គោលព្រំដែន និងអំពាវនាវឱ្យប្រជាជនដុតបំផ្លាញទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈ រួមទាំងអំពាវនាវឱ្យមានការបះបោរប្រដាប់អាវុធប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងទាមទារឱ្យសហគមន៍អន្តរជាតិដាក់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ច និងកុំមកវិនិយោគនៅកម្ពុជា។
នៅឆ្នាំ២០១៩ ទណ្ឌិតនេះក៏បានជំរុញឱ្យកងកម្លាំងមួយចំនួនដែលមិនពេញចិត្តនឹងរដ្ឋាភិបាលចូលរួមចលនាដឹកនាំដោយគណបក្សប្រឆាំង ក្នុងគោលបំណងផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់របស់សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន អតីតនាយករដ្ឋមន្រ្តី និងសម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្រ្តីបច្ចុប្បន្ន។ ការអំពាវនាវបែបនេះ ធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់នីតិរដ្ឋ និងហានិភ័យនៃការកើនឡើងទៅជាអំពើហឹង្សាជាផ្នែកមួយនៃអំពើភេរវកម្ម និងបដិវត្តន៍ពណ៌។
លើសពីនេះ ទណ្ឌិត សម រង្ស៉ី និងបក្ខពួកត្រូវរងការចោទប្រកាន់ពីបទចូលរួមសកម្មភាពវិទ្ធង្សនាជាមួយបរទេសដើម្បីបង្កអស្ថិរភាព បង្កឱ្យមានការព្រួយបារម្ភអំពីសន្តិសុខ ហើយការចោទប្រកាន់ទាំងនេះបានបង្កឱ្យមានការមន្ទិលសង្ស័យអំពីឥទ្ធិពលខាងក្រៅដែលគាំទ្រដល់សកម្មភាពដែលអាចប៉ះពាល់ដល់អធិបតេយ្យភាព និងស្ថិរភាពរបស់កម្ពុជា។ ការគាំទ្រពីខាងក្រៅបែបនេះ អាចបង្ហាញឱ្យឃើញជាទម្រង់ជាការគាំទ្រផ្នែកហិរញ្ញប្បទាន ការគាំទ្រផ្នែកភ័ស្តុភារ ឬធនធានផ្សេងទៀត ដែលមានគោលបំណងគាំទ្រនិងជំរុញឱ្យមានភាពចលាចល។
បន្ថែមពីលើនេះ ទណ្ឌិត សម រង្ស៉ី ក៏ជាមេខ្លោងបាតុកម្មបំផ្លាញជាតិដ៏ធំមួយរូបផងដែរ ជាស្តែងក្នុងករណីការធ្វើបាតុកម្មបន្ទាប់ពីលទ្ធផលបោះឆ្នោតនៅឆ្នាំ២០១៣ ដែលបង្កទៅជាជម្លោះនិងបានឈានទៅដល់ការប៉ះទង្គិចគ្នាដោយហិង្សានៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ រួមទាំងការបំផ្លិចបំផ្លាញទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈផងដែរ។ ទោះបីជាការតវ៉ាបែបនេះមិនស្ថិតនៅក្រោមប្រភេទភេរវកម្មក៏ដោយ ប៉ុន្តែពួកគេបានបង្ហាញពីសក្តានុពលសម្រាប់សកម្មភាព ដែលបង្កឡើងដោយនយោបាយដើម្បីឈានទៅរកអំពើហិង្សា និងនេះក៏អាចចាត់ទុកថាជាចាប់ផ្តើមនៃការធ្វើបដិវត្តន៍ពណ៌នៅកម្ពុជា។ កង្វះច្បាប់ស្តីពីអំពើភេរវកម្មគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ បានបន្សល់ទុកនូវចន្លោះប្រហោងក្នុងក្របខ័ណ្ឌច្បាប់ ដែលធ្វើឱ្យមានការលំបាកក្នុងការដោះស្រាយការគំរាមកំហែងដែលកើនឡើង ទាំងនេះប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព។
ការមិនមានការបង្កើតច្បាប់ប្រឆាំងភេរវកម្ម អាចបង្កហានិភ័យយ៉ាងខ្លាំងដល់ស្ថិរភាព និងសន្តិសុខ របស់ប្រទេសកម្ពុជា។ កង្វល់សំខាន់មួយ គឺស្ថិរភាពជាតិ ដោយសារតែគ្មានក្របខណ្ឌច្បាប់ច្បាស់លាស់ ដើម្បីដោះស្រាយអំពើភេរវកម្មគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ហើយភ្នាក់ងារអនុវត្តច្បាប់ខ្វះឧបករណ៍ដើម្បីធ្វើការស៊ើបអង្កេតជាមុន និងបង្អាក់ការសកម្មភាពភារវកម្មដែលអាចកើតមាន។ វិធានការផ្លូវច្បាប់ដែលមានគោលដៅនិងព័ត៌មានច្បាស់លាស់អាចឱ្យអាជ្ញាធរកំណត់អត្តសញ្ញាណ និងកាត់បន្ថយហានិភ័យ មុនពេលពួកគេធ្វើសកម្មភាពផ្សេងៗ។ លើសពីនេះ ប្រទេសកម្ពុជាក៏ប្រឈមនឹងការមិនមានការកំណត់ស្តង់ដារអន្តរជាតិសម្រាប់ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើភេរវកម្ម។
ការបង្កើតច្បាប់ប្រឆាំងអំពើភេរវកម្មដ៏ទូលំទូលាយមួយនឹងជួយដល់កម្ពុជាក្នុងការតម្រឹមច្បាប់ និងវិធានការផ្លូវច្បាប់ជាមួយនឹងក្របខណ្ឌប្រឆាំងភេរវកម្មសកល តាមរយៈការពង្រឹងសមត្ថភាពរបស់ខ្លួនក្នុងការសហការជាមួយដៃគូអន្តរជាតិ។ ការសហការបែបនេះ អាចរួមបញ្ចូលការចែករំលែកស៊ើបការណ៍ ការពង្រឹងសមត្ថភាព និងការចូលរួមក្នុងគំនិតផ្តួចផ្តើមក្នុងតំបន់ ដែលទាំងអស់នេះនឹងលើកកម្ពស់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធសន្តិសុខរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។
សុវត្ថិភាពសាធារណៈ គឺជាកត្តាសំខាន់មួយទៀត ហើយនៅក្នុងច្បាប់ភេរវកម្មដែលបានកំណត់យ៉ាងច្បាស់អំពីការកំណត់អត្តសញ្ញាណ បុគ្គល និងក្រុមភេរវកម្មពីការចូលរួមក្នុងសកម្មភាពដែលគំរាមកំហែងដល់សណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈ។ ការដាក់ទណ្ឌកម្មធ្ងន់ធ្ងរចំពោះសកម្មភាពភេរវករ នឹងក្លាយជាសារបង្ហាញថាសកម្មភាពនេះ គឺជាឧក្រិដ្ឋកម្មដ៏ធំ ហើយច្បាប់នេះនឹងពង្រឹងទំនុកចិត្តពីសាធារណៈចំពោះសមត្ថភាពរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការការពារប្រជាពលរដ្ឋរបស់ខ្លួន។
អំពើភេរវកម្មសម័យទំនើប ក៏នាំមកនូវបញ្ហាប្រឈម ដូចជាការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គមសម្រាប់ការជ្រើសរើស ការឃោសនា និងការបញ្រ្ជាបមនោគមប្រជាភិថុរបស់ក្រុមប្រឆាំង ឬក្រុមភេរវករ។ ក្របខណ្ឌច្បាប់បច្ចុប្បន្នរបស់កម្ពុជានឹងមិនអាចដោះស្រាយការគំរាមកំហែងថ្មីទាំងនេះឱ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ នោះទេ។ ច្បាប់ភេរវកម្មដែលបង្កើតឡើងគឺត្រូវតែឆ្លើយតបទៅនឹងតថភាពពិតនៃសង្គម និងធានាបានការផ្តល់នូវមូលដ្ឋានច្បាប់សម្រាប់ការត្រួតពិនិត្យ និងកាត់បន្ថយហានិភ័យដែលទាក់ទងនឹងការប្រើប្រាស់វេទិកាឌីជីថល និងការទំនាក់ទំនងឆ្លងព្រំដែន។
តម្រូវការសម្រាប់ច្បាប់ប្រឆាំងភេរវកម្មគ្រប់ជ្រុងជ្រោយនៅកម្ពុជា មិនមែនគ្រាន់តែជាប្រតិកម្មចំពោះសកម្មភាពរបស់ឧក្រិដ្ឋជនមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងដូចជាទណ្ឌិត សម រង្ស៊ី និងបក្ខពួកប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែជាកត្តាចាំបាច់ជាយុទ្ធសាស្ត្រសម្រាប់ការការពារសន្តិសុខ និងស្ថិរភាពប្រទេសជាតិ។ ភស្តុតាងនៃការញុះញង់ឱ្យមានអំពើហិង្សា ការសហការជាមួយបរទេសដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់ និងការធ្វើបាតុកម្មដែលបង្កអស្ថិរភាពនិងសន្តិសុខសង្គម គឺបានបង្ហាញពីភាពងាយរងគ្រោះនៅក្នុងសង្គមក្រោមក្របខ័ណ្ឌច្បាប់បច្ចុប្បន្នរបស់កម្ពុជា។ ច្បាប់ប្រឆាំងអំពើភេរវកម្មដែលមានលក្ខណៈគ្រប់ជ្រុងជ្រោយនឹងពង្រឹងសមត្ថភាពរបស់កម្ពុជាក្នុងការដោះស្រាយការបញ្ហាពាក់ព័ន្ធទាំងនេះ ជួយទប់ស្កាត់ ឧប្បត្តិហេតុនៅពេលអនាគត និងត្រូវមានលក្ខណៈស្របតាមស្តង់ដារច្បាប់ប្រឆាំងភេរវកម្មអន្តរជាតិ។
ដូច្នេះកម្ពុជា មិនត្រឹមតែពង្រឹងសន្តិសុខផ្ទៃក្នុងរបស់ខ្លួនប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងពង្រឹងជំហររបស់ខ្លួនជាប្រទេសដែលមានស្ថិរភាព និងអធិបតេយ្យភាពក្នុងបរិយាកាសសន្តិសុខពិភពលោកដែលកាន់តែស្មុគស្មាញ៕
